बाढी पहिरोले सिर्जना गरेको भर्खरैको सङ्कटका सन्दर्भमा मलाई केही कुरा पाठकहरूसँग शयेर गर्न मन लाग्यो ।
मैले सधैँ भन्ने गरेको छु र यसअघिको ब्लगमा पनि भनेको छु कि राष्ट्रका रूपमा नेपालको अबको प्रमुख चुनौती जलवायु परिवर्तनले सिर्जना गर्ने सङ्कट हुनेछ ।
नेपाल एक जटील (र भल्नरेब्ल) भौगोलिक अवस्थितिमा छ जहाँ उच्च हिमाली, योङ् माउन्टेन भनिने मध्य पहाडी र समथल तराइ तिनै क्षेत्रका जलवायु परिवर्तनको जोखिम झेल्नुपर्ने चुनौती छ । उदाहरणलाई नेपालका प्रशस्त जिल्ला सदरमुकाम र साना-ठूला शहर खोला किनारमा विकास भएका छन् । खोला किनारका शहर अब बसोवासका लागि असुरक्षित बन्दैछन् ।
जलवायु परिवर्तनको ठूलो प्रभाव भौतिक पूर्वाधारमा छ ।
नेपालको जटिल अवस्थितिका कारण कस्तो प्रकारको पूर्वाधार निर्माण गर्ने हो भन्ने कुरामा प्रशस्त सोचविचार गर्नुपर्ने आवश्यकता छ । वातावरणीय जोखिम उच्च भएकाले भौतिक पूर्वाधार नै नेपालका लागि सङ्कटको कारण बन्ने सम्भावना एकातिर छ भने अर्कातिर नेपालका लागि महँगा र ठूला भौतिक पूर्वाधारका योजनामा लगानी गर्नुका सामाजिक-आर्थिक जोखिम उत्तिकै भयंकर छन् । त्यसमाथि भौतिक पूर्वाधार नै वातावरणीय जोगिमका कारण बन्ने जोखिम उच्च छ । यस्तो बहुआयामिक र जटिल अवस्थाको सामना गर्न गहिरो सुझबुझ र दीर्घकालीन सोच चाहिएको छ ।
जलवायु परिवर्तनको चुनौती सामना गर्नमा सम्बन्धित देशको सार्वजनिक नीतिको अहं भूमिका हुन्छ । देशमा भएका सीमित स्रोत खर्च गर्नका लागि प्रभावकारी रणनीति बनाउने र वातावरणीय जोखिमको सामना गर्नका लागि राज्यका हरेक निकाय र क्षेत्रको स्पष्ट जिम्मेवारी तोक्ने सार्वजनिक नीति निर्माणसँग जोडिएका महत्त्वपूर्ण विषय हुन् । त्यसैले, जलवायु परिवर्तनबाट संसारभर चुलिएको चुनौतीबाट देशका स्रोत, मानिसको जीवन र देशको अस्तित्व जोगाउन शासकीय अवस्था बलियो हुन आवश्यक छ ।
तर, नेपाल फसेको छ केपी ओलीहरूको गलपासोमा ।
मलाई थाह छ -मैले सधैँ केपी ओलीको कठोर आलोचना गरेको छु । कुनै नेताको निरन्तर आलोचना गरिरहनु मेरालागि नै सुखद् कुरा होइन । सबैभन्दा ठुलामध्येको एउटा राजनीतिक पार्टीको अध्यक्ष र पटकपटक सरकार प्रमुखका रूपमा ओलीको नेतृत्वमा देखिएको सतहीपन र विषाक्तता मेरा धेरै ब्लग र अखबारका लेखहरूको विषयवस्तु बनेको छ किनकि नेपाल आज जेजस्तो शासकीय अवस्थामा छ त्यसमा उनको योगदान ठुलो छ -चाहे त्यो नकारात्मक नै किन नहोस् ।
अमेरिका भ्रमण पुरा गरेर नेपाल फर्केपछि केपी ओलीले विमानस्थलमा बाढीपहिरो र यसबाट भएको क्षतिको विषयलाई लिएर जे-जस्तो टिप्पणी गरे त्यो उनको कमजोर बौद्धिक र नैतिक हैसियतको उदाहरण हो जसले मेरो उनीप्रतिको सदाबहार वितृष्णालाई थप मजबुत बनाएको छ ।
प्रधानमन्त्रीका रूपमा केपी ओलीले जटिल परिस्थितिमा देशलाई नेतृत्व दिएका हन् । बलियो राष्ट्रवादी र विकासप्रेमी नेताको छवि बनाउन पनि उनी सफल थिए र छन् । मलाई भने उनका यी प्रचारित खुबीमा एक रति विश्वास लाग्दैन । मेरो नजरमा उनी नेपालको इतिहासमै सबैभन्दा असक्षम नेता हुन् जसको नेतृत्वमा सञ्चालित हुन देश अभिशप्त छ । ओलीको कठोर आलोचनामा मलाई कहिलै दोमन थिएन र आज पनि छैन ।
पानीजहाजको हल्ला, चुच्चे नक्साको फुर्ति, चीनबाट वीरगञ्ज रेल ल्याउने र ठाउँठाउँमा स्टेसन बनाउने धमास आदि सबै उनका असक्षमता र खराब करतुत लुकाइराख्ने र सत्तामा टाँसिइरहने तिकडम हुन् । सत्ताका लागि मानिसको राष्ट्रप्रेम र विकासको सपनालाई दुरुपयोग गर्ने अनैतिक काम सबैभन्दा बढी ओलीले गरेका छन् ।
ओली र उनिजस्ता असक्षम, स्तरहीन र विवेकहीन गफाडीबाट शासकीय अवस्था धरापमा परेको देशले कहिले र कसरी निकास पाउला ? यो प्रश्न नै वर्तमान नेपालको प्रमुख चुनौति हो ।
बाढी-पहिरो मात्र होइन, असक्षम नेतृत्वको चङ्गुलमा दशकौँदेखि फसेको नेपालसँग कुनै विपद्का लागि पनि पूर्वतयारी छैन । जङ्गलमा आगोको विपत्ती भयावह बन्दैछ, भूकम्पको जोखिम अझ पनि नेपालका विभिन्न क्षेत्रमा उच्च छ, बाढीपहिरोको जोखिम त हामीले देखिरहेका छौँ, यसका अतिरिक्त शहरी क्षेत्रमा आगलागी, सडक दुर्घटना, हवाइ दुर्घटना आदिको समस्या निरन्तर भयावह बन्दै गइरहेका छन् । यस्ता जोखिमको सामना गर्ने पूर्व तयारीमा नेपालको सरकार जिम्मेवार भएर लागेको छ त ?
गम्भीर विषयलाई कमेडियनले प्रयोग गर्ने ठट्टापूर्ण संवाद बनाउन माहिर केपी ओली भैंसी चराउन अमेरिका गएका अवश्य होइनन् । तर यो विपत्तिको पूर्वतयारी र उद्धार कार्यमा राज्य कमजोर र प्रभावहीन थियो । यसको प्रमुख कारण कुनै क्षमता र दृष्टिकोण बिना नै जुका जस्तो सत्तामा टाँसिएर बसिरहने ओलीजस्ता मानिसहरू हुन् जसका कारण राज्यका संयन्त्र सिभिल र असक्षम भएका छन् । संसद्मा सङ्ख्या मिलाएर सके आफू प्रधानमन्त्री हुने नसके अर्को कसैलाई बनाउने वा बन्न नदिने क्षमता मात्र शासकीय क्षमता होइन भन्ने प्रष्ट भएको छ ।
केपी ओलीलाई आफू कति छिटै कति नाटकीय रूपमा अलोकप्रिय भइरहेको छु भन्ने कुराको ज्ञान छैन -किनकि आफ्ना चाटुकारबाहेक अरूको कुरा ध्यानपूर्वक नसुन्ने उनको बौद्धिक विशेषता हो । म सोच्छु -उनको र उनका समक्षीको अलोकप्रियता यसैगरी घनिभूत हुँदै जाँदा के देशलाई फाइदा होला त ? अहँ, हुने छैन । यसबाट बाजी मार्नेहरू अर्का दश नम्बरी जोकर नै हुनेछन् जो या त पहिले नै असफल भइसकेका छन् या त ओलीभन्दा नैतिकपतन र गैरजिम्मेवार छन् ।
No comments:
Post a Comment